Historia SZGDW w Dworzyskach
Ostatni przed II Wojną Światową właściciel folwarku Dworzyska hr. Władysław Zamoyski z Kórnika utworzył fundację „Zakłady Kórnickie”, do której w 1926 roku przyłączył Dworzyska. W 1940 r. majątek znalazł się pod okupacją niemiecką, a po zakończeniu wojny powrócił ponownie do Zakładów Kórnickich. Jednak w grudniu 1949 r. fundacja została przejęta przez skarb państwa, który utworzył z części jej majątku Państwowe Gospodarstwo Rolne Biernatki, do którego włączono też gospodarstwo Dworzyska. Początki drobiarstwa w Dworzyskach sięgają 1962 r., gdy przejęło je Centralne Laboratorium Przemysłu Jajczarsko- Drobiarskiego (CLPJD) w Poznaniu, tworząc w tym obiekcie Zootechniczny Zakład Doświadczalny (ZZD). Obejmował on wówczas tereny o powierzchni około 21 ha oraz liczne drobne budynki gospodarcze, stodoły i inne obiekty dostosowywane cyklicznie do potrzeb doświadczalnego chowu drobiu.
Z dniem 1 stycznia 1972 r. CLPJD zostało przemianowane na Centralne Laboratorium Drobiarstwa (CLD), a jego działalność ukierunkowano na hodowlę, żywienie i użytkowanie drobiu. Spowodowało to zmianę nazwy i profilu działalności ZZD w Dworzyskach- powstał wówczas Zakład Żywienia i Użytkowania Drobiu (ZŻiUD). Dwa lata później, tj. w 1974 r., CLD przekształcono w Centralny Ośrodek Badawczo- Rozwojowy Drobiarstwa w Zakrzewie koło Poznania (COBRD) i w jego strukturze funkcjonowała placówka w Dworzyskach do 1996 roku. Zmieniały się kolejno zakres działalności i nazwa jednostki w Dworzyskach, mianowicie: z Zakładu Żywienia i Użytkowania Drobiu na Stację Testową Drobiu Wodnego (STDW) w 1975 roku, następnie w 1977 roku powołano Oddział Hodowli Drobiu Wodnego (OHDW).
Po przejęciu COBRD przez Instytut Zootechniki w Balicach, 1 stycznia 1997 roku utworzono spółkę pod nazwą: Oddział Badawczy Drobiarstwa Instytutu Zootechniki (OBD- IZ) Zakrzewo, w ramach której powołano w Dworzyskach Zakład Hodowli Drobiu Wodnego (ZHDW- zakład naukowy) oraz Fermę Hodowlaną Drobiu Wodnego (FHDW).
Kolejny etap funkcjonowania jednostki już pod obecną nazwą Stacja Zasobów Genetycznych Drobiu Wodnego (SZGDW) w Dworzyskach rozpoczyna się od kwietnia 2006 r., kiedy to Dyrektor Instytutu Zootechniki powołał ją w miejsce FHDW, a zakład naukowy przestał istnieć. W tym okresie SZGDW była bezpośrednio podporządkowana Działowi Ochrony Zasobów Genetycznych Zwierząt IZ w Balicach. Od 2010 roku SZGDW w Dworzyskach włączono w struktury Zakładu Doświadczalnego IZ PIB w Kołudzie Wielkiej.
Działalność OHDW w Dworzyskach skupiała się początkowo na pracach naukowo- badawczych, hodowlano produkcyjnych, wdrożeniowych i szkoleniowych, które obejmowały wiele gatunków drobiu, zarówno grzebiącego- kury, przepiórki, perlice, jak i wodnego – gęsi i kaczki.
W latach 1975-1980 nastąpił znaczący rozwój OHDW w Dworzyskach. Sprzyjało temu oddanie do eksploatacji, sfinansowanych ze środków FAO, siedmiu budynków drobiarskich. W jednym budynku utworzono zakład wylęgowy, wyposażony początkowo w aparaty szafkowe KU-102 (produkcji czechosłowackiej). Następnie na początku lat 80-tych wymieniono je na efektywniejsze aparaty halowe typu S-16 i Atlas-180, produkowane w Zakładach Produkcji Sprzętu i Urządzeń Drobiarskich w Gostyniu, które kolejno zastąpiono nowocześniejszymi aparatami firmy Petersime.
Obecnie ferma obejmuje obszar 25,4 ha, z czego 14,5 ha przeznaczonych jest na wybiegi i do użytkowania pastwiskowego dla drobiu. Utrzymywanych jest około 3980 gęsi reprodukcyjnych w dwunastu oraz 1370 kaczek reprodukcyjnych w sześciu stadach zachowawczych.
Gęsi polskich odmian regionalnych oraz kaczka pomniejszona i Pekin polski zostały wpisane przez FAO na światową listę gatunków zwierząt podlegających ochronie (World Watch List for Domestic Animal Diversity 2000- 3rd edition, FAO, UNDP).
Utrzymywanych jest tu również około 1500 gęsi Białych Kołudzkich ® z rodów hodowlanych W-33 i W-11, jako zabezpieczenie na wypadek zdarzeń losowych (np. grypa ptaków) mogących doprowadzić do utraty cennych rodów hodowlanych gęsi, na których oparta jest produkcja i eksport gęsi (tuszek i mięsa) w Polsce.
Gęsi
- Lubelska
- Kielecka
- Podkarpacka
- Garbonosa
- Rypińska
- Suwalska
- Kartuska
- Pomorska
- Romańska
- Słowacka
- Landes
- Kubańska
Kaczki
- Pekin duński
- Pekin francuski
- Pekin krajowy
- Pekin angielski
- KhO-1
- K-2 pomniejszona
Kierownicy SZGDW w Dworzyskach
- doc. dr Wanda Kłosowicz (1962 – 1969)
- prof. zw. dr hab. dr h.c. Adam Mazanowski (1969 –2003)
- dr inż. Grzegorz Szukalski (2003 – 2010)
- mgr inż. Jolanta Radziszewska (2010 – 2012)
- mgr inż. Rafał Zwierzyński (2012 – 2020)
- mgr inż. Jakub Kalisz (2020 – do chwili obecnej)